راز برنده شدن ترکیه در سوآپ نفت
جمعه, ۴ ارديبهشت ۱۳۹۴، ۱۱:۳۰ ب.ظ
ترکیه آنلاین: روزنامه جوان در یادداشتی پیرامون تغییر مسیر انتقال نفت قفقاز، راز برنده شدن ترکیه در سوآپ نفتی را تشریح کرد:
باید پذیرفت که ترکیه طی دو دهه اخیر با برنامه‌ریزی در حوزه اقتصادی و بهره‌گیری از اشتباه بزرگ همسایگان خود توسعه چشمگیری یافته است، یکی از برنامه‌های اصلی ترکیه برای توسعه، تبدیل شدن به‌هاب انرژی در منطقه خاورمیانه است. این کشور خود را دروازه ورود انرژی به اروپا می‌داند و در حال بررسی و اجرای صادرات نفت و گاز به اروپاست.
به طور سنتی، ایران با موقعیت ژئوپلتیکی خود و دسترسی به آب‌های آزاد به هیچ عنوان علاقه ندارد چنین نقشی به ترکیه سپرده شود چراکه جمهوری اسلامی ایران در نقشه انرژی جهان، علاوه بر برخورداری از منابع عظیم نفت و گاز در منطقه‌ای قرار گرفته است که می‌تواند نفت حوزه قفقاز را به بازارهای جهانی ارسال کند.
کشورهای شمالی ایران به دلیل مشکلات بسیار با روسیه و عدم دسترسی به آب‌های آزاد، در دهه 70 شمسی، مذاکرات خود را با ایران آغاز کردند که براساس آن، عملیات سوآپ نفت توسط ایران انجام شود. نیمه دوم دهه 70 این مهم محقق شد و نفت قفقاز برای مصرف داخل در شمال کشور تحویل ایران شد و در ازای آن، شبیه‌ترین ترکیب نفت از جنوب تحویل مشتری‌ها و بابت میلیون‌ها بشکه نفت صادراتی، میلیون‌ها دلار نصیب ایران شد.
این درآمدزایی نه به سبب تولید نفت ایران بلکه به دلیل موقعیت جغرافیایی حاصل شد، ترکیه به عنوان رقیب ایران در سوآپ تلاش‌های خود را مضاعف کرد تا اهالی قفقاز را برای انتقال نفت از طریق خاک این کشور متقاعد کند ولی پیشنهادها مقبول نیفتاد. عزم ترکیه برای «غصب بازار» سوآپ ایران به حدی جدی بود که این کشور به برخی کشورهای حوزه قفقاز پیشنهاد کرد در صورت صادرات نفت خود از ترکیه، یک سنت هم از آنها دریافت نخواهد شد ولی اقبالی نشد زیرا سوآپ نفت از طریق ایران بسیار مقرون به صرفه بود و همین دلیل ترکیه را زیر سایه ایران قرار داد.
این روند تا سال 89 ادامه داشت که تصمیمی «یک شبه» تیشه به ریشه این موفقیت سخت زد و ترکیه به دلیل نا آشنایی و نا پختگی سیستم تصمیم‌گیرنده با حوزه نفت، بازار ایران را ربود. موضوع از آن قرار بود که وزیر وقت نفت، با این برهان که عملیات انجام شده «شوآپ» است نه سوآپ، یک‌شبه قراردادهای سوآپ را لغو کرد و جلساتی که در این‌باره برگزار شد ره به جایی نبرد. شرکت‌های طرف قرارداد با ایران از شرکت ملی نفت شکایت و در دادگاه لاهه ایران را محکوم کردند. نکته قابل تأمل در این باره، فشارهای همه جانبه امریکا برای توقف سوآپ از طریق ایران بود که 13 سال عقیم ماند اما یک اقدام نسنجیده مقصود دو کشور امریکا و ترکیه را محقق کرد. امریکایی‌ها برای جلوگیری از درآمدهای میلیارد دلاری ایران و ترکیه برای کسب بازار ایران و تبدیل شدن به‌هاب انرژی هیچ گاه نمی‌توانستند روزی را به تماشا بنشینند که ایرانی‌ها خود به اهداف غرب نزدیک شوند اما چاره‌ای نبود. اعتبار بین‌المللی شرکت ملی نفت ایران از بین رفت، محکومیت در دادگاه لاهه، از بین رفتن بازار بکر سوآپ، هدیه نقش ژئوپلتیک ایران به ترکیه، نابودی موقعیت‌های درآمدهای میلیارد دلاری و... تنها بخشی از یک تصمیم مدیریتی اشتباه و غیر استراتژیک بود که تا به امروز دامان کشور را گرفته است. با وجود مذاکرات بسیاری که با کشورهای حوزه دریای خزر برای انتقال نفت آنها انجام شده است این کشورها ایران را کشوری غیرقابل اطمینان می‌دانند و ترجیح می‌دهند از سخت‌ترین مسیر انتقال نفت استفاده کنند اما با ایران قراردادی را منعقد نکنند. ایران افزایش ظرفیت سوآپ را افزایش می‌دهد اما خبری از مشتری نیست، ترکیه به رقیب بلامنازع در حوزه انتقال نفت منطقه قفقاز در خاورمیانه تبدیل شده است تا بدون تردید یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی از دسترس خارج شود.
ترکیه برنده تصمیم اشتباه ایران در آن برهه بود، بله آن ترکیه همین ترکیه‌ای است که به مدد جایگاهی که از طریق چنین اشتباهاتی به دست آورده است، خود را مهم‌ترین کشور منطقه می‌داند و برخلاف سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران گام بر می‌دارد؛ داعش و مخالفان بشر اسد را حمایت کرده و با دشمنان کشور «قهوه» می‌خورد، ایران را متهم به نقض حقوق بشر می‌کند و عامل بر هم خوردن امنیت منطقه می‌داند، از ادبیاتی غیر دیپلماتیک برای سران نظام استفاده می‌کند، نوع نگاهشان به جامعه ایرانی از بالا به پایین است؛ سؤال اینجاست که اگر امروز استانبول، خود را در این موضع بحق می‌داند چه اتفاقی رخ داده است؟ پاسخ ساده است: «راهزنان دیگر راهزن نیستند»، آنها در دنجی جا خوش کرده‌اند و تنها از اشتباهات استراتژیک و «گاف»های برخی تصمیم گیران سایر کشورها بویژه همسایگان استفاده می‌کنند. آنها دم از صلح می‌زنند اما همیشه برای جنگ اقتصادی آماده‌اند، این روزها را باید می‌دیدند اما ندیدند و «قفسی» بزرگ برای نفت ساختند بی‌خبر از آنکه جهان نفت، جهان جهیدن از قفس است نه ساختن قفس.
باید پذیرفت که ترکیه طی دو دهه اخیر با برنامه‌ریزی در حوزه اقتصادی و بهره‌گیری از اشتباه بزرگ همسایگان خود توسعه چشمگیری یافته است، یکی از برنامه‌های اصلی ترکیه برای توسعه، تبدیل شدن به‌هاب انرژی در منطقه خاورمیانه است. این کشور خود را دروازه ورود انرژی به اروپا می‌داند و در حال بررسی و اجرای صادرات نفت و گاز به اروپاست.
به طور سنتی، ایران با موقعیت ژئوپلتیکی خود و دسترسی به آب‌های آزاد به هیچ عنوان علاقه ندارد چنین نقشی به ترکیه سپرده شود چراکه جمهوری اسلامی ایران در نقشه انرژی جهان، علاوه بر برخورداری از منابع عظیم نفت و گاز در منطقه‌ای قرار گرفته است که می‌تواند نفت حوزه قفقاز را به بازارهای جهانی ارسال کند.
کشورهای شمالی ایران به دلیل مشکلات بسیار با روسیه و عدم دسترسی به آب‌های آزاد، در دهه 70 شمسی، مذاکرات خود را با ایران آغاز کردند که براساس آن، عملیات سوآپ نفت توسط ایران انجام شود. نیمه دوم دهه 70 این مهم محقق شد و نفت قفقاز برای مصرف داخل در شمال کشور تحویل ایران شد و در ازای آن، شبیه‌ترین ترکیب نفت از جنوب تحویل مشتری‌ها و بابت میلیون‌ها بشکه نفت صادراتی، میلیون‌ها دلار نصیب ایران شد.
این درآمدزایی نه به سبب تولید نفت ایران بلکه به دلیل موقعیت جغرافیایی حاصل شد، ترکیه به عنوان رقیب ایران در سوآپ تلاش‌های خود را مضاعف کرد تا اهالی قفقاز را برای انتقال نفت از طریق خاک این کشور متقاعد کند ولی پیشنهادها مقبول نیفتاد. عزم ترکیه برای «غصب بازار» سوآپ ایران به حدی جدی بود که این کشور به برخی کشورهای حوزه قفقاز پیشنهاد کرد در صورت صادرات نفت خود از ترکیه، یک سنت هم از آنها دریافت نخواهد شد ولی اقبالی نشد زیرا سوآپ نفت از طریق ایران بسیار مقرون به صرفه بود و همین دلیل ترکیه را زیر سایه ایران قرار داد.
این روند تا سال 89 ادامه داشت که تصمیمی «یک شبه» تیشه به ریشه این موفقیت سخت زد و ترکیه به دلیل نا آشنایی و نا پختگی سیستم تصمیم‌گیرنده با حوزه نفت، بازار ایران را ربود. موضوع از آن قرار بود که وزیر وقت نفت، با این برهان که عملیات انجام شده «شوآپ» است نه سوآپ، یک‌شبه قراردادهای سوآپ را لغو کرد و جلساتی که در این‌باره برگزار شد ره به جایی نبرد. شرکت‌های طرف قرارداد با ایران از شرکت ملی نفت شکایت و در دادگاه لاهه ایران را محکوم کردند. نکته قابل تأمل در این باره، فشارهای همه جانبه امریکا برای توقف سوآپ از طریق ایران بود که 13 سال عقیم ماند اما یک اقدام نسنجیده مقصود دو کشور امریکا و ترکیه را محقق کرد. امریکایی‌ها برای جلوگیری از درآمدهای میلیارد دلاری ایران و ترکیه برای کسب بازار ایران و تبدیل شدن به‌هاب انرژی هیچ گاه نمی‌توانستند روزی را به تماشا بنشینند که ایرانی‌ها خود به اهداف غرب نزدیک شوند اما چاره‌ای نبود. اعتبار بین‌المللی شرکت ملی نفت ایران از بین رفت، محکومیت در دادگاه لاهه، از بین رفتن بازار بکر سوآپ، هدیه نقش ژئوپلتیک ایران به ترکیه، نابودی موقعیت‌های درآمدهای میلیارد دلاری و... تنها بخشی از یک تصمیم مدیریتی اشتباه و غیر استراتژیک بود که تا به امروز دامان کشور را گرفته است. با وجود مذاکرات بسیاری که با کشورهای حوزه دریای خزر برای انتقال نفت آنها انجام شده است این کشورها ایران را کشوری غیرقابل اطمینان می‌دانند و ترجیح می‌دهند از سخت‌ترین مسیر انتقال نفت استفاده کنند اما با ایران قراردادی را منعقد نکنند. ایران افزایش ظرفیت سوآپ را افزایش می‌دهد اما خبری از مشتری نیست، ترکیه به رقیب بلامنازع در حوزه انتقال نفت منطقه قفقاز در خاورمیانه تبدیل شده است تا بدون تردید یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی از دسترس خارج شود.
ترکیه برنده تصمیم اشتباه ایران در آن برهه بود، بله آن ترکیه همین ترکیه‌ای است که به مدد جایگاهی که از طریق چنین اشتباهاتی به دست آورده است، خود را مهم‌ترین کشور منطقه می‌داند و برخلاف سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران گام بر می‌دارد؛ داعش و مخالفان بشر اسد را حمایت کرده و با دشمنان کشور «قهوه» می‌خورد، ایران را متهم به نقض حقوق بشر می‌کند و عامل بر هم خوردن امنیت منطقه می‌داند، از ادبیاتی غیر دیپلماتیک برای سران نظام استفاده می‌کند، نوع نگاهشان به جامعه ایرانی از بالا به پایین است؛ سؤال اینجاست که اگر امروز استانبول، خود را در این موضع بحق می‌داند چه اتفاقی رخ داده است؟ پاسخ ساده است: «راهزنان دیگر راهزن نیستند»، آنها در دنجی جا خوش کرده‌اند و تنها از اشتباهات استراتژیک و «گاف»های برخی تصمیم گیران سایر کشورها بویژه همسایگان استفاده می‌کنند. آنها دم از صلح می‌زنند اما همیشه برای جنگ اقتصادی آماده‌اند، این روزها را باید می‌دیدند اما ندیدند و «قفسی» بزرگ برای نفت ساختند بی‌خبر از آنکه جهان نفت، جهان جهیدن از قفس است نه ساختن قفس.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.