آیا ترکیه می تواند به اوکراینی دیگر تبدیل شود؟
چهارشنبه, ۲۹ بهمن ۱۳۹۳، ۱۱:۳۰ ب.ظ
ترکیه آنلاین: پایگاه اینترنتی اوراسیا نت در گزارشی به قلم دوریان جونز با عنوان « آیا ترکیه می تواند به اوکراینی دیگر تبدیل شود؟، نوشت:
تعمیق بحران در اوکراین در حال بحبود تلاش های یک دهه ای ترکیه برای تثبیت خود به عنوان کشوری منتقل کننده انرژی از کشورهای شرق به مشتریان اروپایی است.
در روز هشتم ماه فوریه، تانر ییلدیز وزیر انرژی ترکیه و الکسی میلر مدیر اجرایی شرکت گازپروم روسیه به بررسی مسیرهای محتمل برای احداث خط لوله انتقال گاز « ترکیش استریم » پرداختند، خط لوله ای چندین میلیارد دلاری که می تواند 63 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی را از بستر دریای سیاه از روسیه به ترکیه و از این کشور به یونان و دیگر کشورهای اتحادیه اروپا منتقل کند .
این طرح - که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در دسامبر 2014 در سفر رسمی خود به ترکیه از آن خبر داد سبب شوکه شدن جهان شد. در واقع این خط لوله جایگزین خط لوله « ساوت استریم » از روسیه به بلغارستان محسوب می شود . در اواسط ماه ژانویه، مسکو اعلام کرد خط لوله ترکیش استریم جایگزین خط لوله کنونی می شود که تا اوکراین کشیده شده و از طریق کیف گاز روسیه را به بازارهای اروپایی منتقل می کند.
شرکت گازپروم روسیه اعلام کرده است احداث نخستین بخش از خط لوله ترکیش استریم باید تا دسامبر سال 2016 تکمیل شود .
هزینه احداث این خط لوله و ابعاد آن سبب بروز شک و تردید های گسترده ای درباره تکمیل این طرح شده است. برخی کارشناسان بر این باورند این یک ابزار چانه زنی برای مسکو در مانورهایش با بروکسل بر سر تحریم های مرتبط با اوکراین محسوب می شود.
آیتلا ییلادا کارشناس بازار انرژی در موسسه گلوبال سورس پارتنرز در استانبول می گوید این طرح - جدا از این که سبب بروز سوالاتی دیپلماتیک شده است - « اما موضوعی منطقی تر به نظر می رسد.» او همچنین گفت:« روسیه از طرح هایی برای لغو انتقال گاز خود به اروپا از طریق اوکراین خبر می دهد و این بدان معناست که نیمی از گاز مورد نیاز اروپا از طریق ترکیه تأمین خواهد شد. امکان عملی شدن این طرح وجود دارد و ترکیه می توان به اوکراینی جدید تبدیل شود.»
بروکسل درباره چشم انداز جایگزین شدن ترکیه به جای اوکراین به عنوان یک مسیر ترانزیتی واکنشی شدید نشان نداده است. اما ماروس سفکوویچ کمیسر انرژی اتحادیه اروپا به روسیه هشدار داده است این کشور قراردادی طولانی مدت برای تأمین گاز اروپا از طریق اوکراین با کیف بسته است . او همچنین خواستار برگزاری مذاکرات بیشتری درباره خط لوله ساوت استریم شده است.
واکنش مسکو به این موضوع تعیین یک اولتیماتوم بوده است. میلر در روز 14 ژانویه تصریح کرد:« گزینه دیگری غیر از احداث خط لوله ترکیش استریم پیش روی ما وجود ندارد.»
ترکیه - که یکی از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو محسوب می شود - در زمینه مسائل اقتصادی و ژئوپلتیکی در دریای سیاه در راستای اهداف آمریکا و اتحادیه اروپا عمل می کند.
اما احداث خط لوله انتقال گاز ترکیش استریم سبب خواهد شد آنکارا بین غرب و روسیه قرار گیرد.
از آنجایی که ترکیه در حال تبدیل شدن به کانون انتقال انرژی در منطقه محسوب می شود ، برخی از مقامات ترک بر این باورند روسیه از موضع ضعف در حال مذاکره با آنکاراست. از این رو، آنها در حال بکارگیری شیوه های سخت گیرانه در مذاکره با مسکو هستند. وزیر انرژی ترکیه در روز هشتم ماه فوریه اعلام کرد:« ترکیه درباره مذاکرات درباره قیمت گاز طبیعی حساس است زیرا بحث تحقق احداث خط لوله ترکیش استریم مطرح است.»
برخی دیگر از کارشناسان بخش انرژی در ترکیه می گویند آنکارا باید به طور کامل بر قیمت گاز متمرکز شود. وولکان اوزدمیز رئیس موسسه سیاست ها و بازارهای ارنژی - که یک موسسه مطالعاتی مستقر در آنکاراست - می گوید:« ترکیه باید عاقلانه با روسیه مذاکره کند .» اوزدمیر همچنین گفت:« فکر می کننم ترکیه در زمینه روابط گازی با روسیه دست بالا را دارد زیرا مسکو با تحریم های فراوان و آشوب های اقتصادی رو به روست .» او افزود:« ترکیه باید از قدرت خود در مذاکره بهره برداری کند و پیشنهاد شراکت به روسیه دهد ، از این رو، ترکیه حق انجام معاملات گازی را دارد تا این که تنها بخواهد نقش یک منتقل کننده گاز را به اروپا ایفا کند.»
موضع به ظاهر سخت گیرانه آنکارا در مذاکرات گازی با روسیه ممکن است سبب تقسیم سود در میان آنها شود.
سینان اولگن کارسناش سیاست خارجی ترکیه در موسسه کارنگی در بروکسل اعلام کرد توافقی که پوتین در ماه دسامبر پیشنهاد آن را مطرح کرد « برای نخستین بار سبب خواهد شد گاز روسیه از اساس مفاد تجاری مورد مذاکره با ترکیه به اروپا منتقل شود.» او همچنین گفت:« بر این اساس، این موضوع به ترکیه اجازه می دهد به دیگر تأمین کنندگان گازی نزدیک شود تا آنها نیز از ترکیه به عنوان یک کریدور استفاده کنند.»
خط لوله ترکیش استریم تنها یکی از چندین طرح انتقال انرژی محسوب می شود که آنکارا در حال بررسی آن است. جمهوری آذربایجان در جنوب منطقه قفقاز در حال برنامه ریزی برای احداث خط لوله دو هزار کیلومتری موسوم به TANAP با حضور ترکیه به منظور انتقال گاز باکو از طریق ترکیه به اروپا است . دیگر خطوط انتقال گاز نیز از سوی دولت منطقه ای کردستان عراق و ایران در حال بررسی هستند.
آنکارا همچنین به صورتی قابل توجه در تلاش برای تقویت روابط خود با ترکمنستان است که ذخایر گازی فراوانی در اختیار دارد. مولود چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در ماه ژانویه به عشق آباد سفر کرد و مقدمات سفر قربانقلی بردی محمدوف رئیس جمهور ترکمنستان را به ترکیه در ماه اکتبر فراهم کرد. یک مقام بلندپایه ترک نزدیک به این موضوع اعلام کرد:« ما با جمهوری آذربایجان در واقع دو کشور با یک زبان هستیم. در حال حاضر با افزودن ترکمنستان نیز باید بگوییم ما سه کشور با یک زبان مشترک هستیم.»
اوزدمیر - کارشناس انرژی - اعلام کرد همچنین این احتمال وجود دارد تا مشارکت ترکمنستان در احداث خط لوله انتقال گاز کاسپین با مقاومت روسیه رو به رو شود.
ناتوانی پنج کشور حاشیه دریای خرز - جمهوری آذربایجان؛ ایران، قزاقستان ، روسیه و ترکمنستان - در توافق بر سر معاهده ای جامع سبب شده است شرایط برای مداخله روسیه فراهم شود. در اواخر ماه دسامبر، نمایندگان اروپایی اعلام کردند احداث چنین خط لوله ای تنها به ترکمنستان و جمهوری آذربایجان بستگی دارد. اما بعید به نظر می رسد مسکو با چنین تحلیلی موافق باشد.
اوزدمیر اعلام کرد:« ترکمنستان باید برای احداث خط لوله در بستر دریای خزر به منظور اتصال به خط لوله TANAP که سوی ترکیه می رود، رضایت روسیه را جلب کند . » او خاطرنشان کرد:« چنین کاری غیر ممکن است زیرا روسیه خواستار رقابت برای بازارهای اروپایی نیست.»
تعمیق بحران در اوکراین در حال بحبود تلاش های یک دهه ای ترکیه برای تثبیت خود به عنوان کشوری منتقل کننده انرژی از کشورهای شرق به مشتریان اروپایی است.
در روز هشتم ماه فوریه، تانر ییلدیز وزیر انرژی ترکیه و الکسی میلر مدیر اجرایی شرکت گازپروم روسیه به بررسی مسیرهای محتمل برای احداث خط لوله انتقال گاز « ترکیش استریم » پرداختند، خط لوله ای چندین میلیارد دلاری که می تواند 63 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی را از بستر دریای سیاه از روسیه به ترکیه و از این کشور به یونان و دیگر کشورهای اتحادیه اروپا منتقل کند .
این طرح - که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در دسامبر 2014 در سفر رسمی خود به ترکیه از آن خبر داد سبب شوکه شدن جهان شد. در واقع این خط لوله جایگزین خط لوله « ساوت استریم » از روسیه به بلغارستان محسوب می شود . در اواسط ماه ژانویه، مسکو اعلام کرد خط لوله ترکیش استریم جایگزین خط لوله کنونی می شود که تا اوکراین کشیده شده و از طریق کیف گاز روسیه را به بازارهای اروپایی منتقل می کند.
شرکت گازپروم روسیه اعلام کرده است احداث نخستین بخش از خط لوله ترکیش استریم باید تا دسامبر سال 2016 تکمیل شود .
هزینه احداث این خط لوله و ابعاد آن سبب بروز شک و تردید های گسترده ای درباره تکمیل این طرح شده است. برخی کارشناسان بر این باورند این یک ابزار چانه زنی برای مسکو در مانورهایش با بروکسل بر سر تحریم های مرتبط با اوکراین محسوب می شود.
آیتلا ییلادا کارشناس بازار انرژی در موسسه گلوبال سورس پارتنرز در استانبول می گوید این طرح - جدا از این که سبب بروز سوالاتی دیپلماتیک شده است - « اما موضوعی منطقی تر به نظر می رسد.» او همچنین گفت:« روسیه از طرح هایی برای لغو انتقال گاز خود به اروپا از طریق اوکراین خبر می دهد و این بدان معناست که نیمی از گاز مورد نیاز اروپا از طریق ترکیه تأمین خواهد شد. امکان عملی شدن این طرح وجود دارد و ترکیه می توان به اوکراینی جدید تبدیل شود.»
بروکسل درباره چشم انداز جایگزین شدن ترکیه به جای اوکراین به عنوان یک مسیر ترانزیتی واکنشی شدید نشان نداده است. اما ماروس سفکوویچ کمیسر انرژی اتحادیه اروپا به روسیه هشدار داده است این کشور قراردادی طولانی مدت برای تأمین گاز اروپا از طریق اوکراین با کیف بسته است . او همچنین خواستار برگزاری مذاکرات بیشتری درباره خط لوله ساوت استریم شده است.
واکنش مسکو به این موضوع تعیین یک اولتیماتوم بوده است. میلر در روز 14 ژانویه تصریح کرد:« گزینه دیگری غیر از احداث خط لوله ترکیش استریم پیش روی ما وجود ندارد.»
ترکیه - که یکی از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو محسوب می شود - در زمینه مسائل اقتصادی و ژئوپلتیکی در دریای سیاه در راستای اهداف آمریکا و اتحادیه اروپا عمل می کند.
اما احداث خط لوله انتقال گاز ترکیش استریم سبب خواهد شد آنکارا بین غرب و روسیه قرار گیرد.
از آنجایی که ترکیه در حال تبدیل شدن به کانون انتقال انرژی در منطقه محسوب می شود ، برخی از مقامات ترک بر این باورند روسیه از موضع ضعف در حال مذاکره با آنکاراست. از این رو، آنها در حال بکارگیری شیوه های سخت گیرانه در مذاکره با مسکو هستند. وزیر انرژی ترکیه در روز هشتم ماه فوریه اعلام کرد:« ترکیه درباره مذاکرات درباره قیمت گاز طبیعی حساس است زیرا بحث تحقق احداث خط لوله ترکیش استریم مطرح است.»
برخی دیگر از کارشناسان بخش انرژی در ترکیه می گویند آنکارا باید به طور کامل بر قیمت گاز متمرکز شود. وولکان اوزدمیز رئیس موسسه سیاست ها و بازارهای ارنژی - که یک موسسه مطالعاتی مستقر در آنکاراست - می گوید:« ترکیه باید عاقلانه با روسیه مذاکره کند .» اوزدمیر همچنین گفت:« فکر می کننم ترکیه در زمینه روابط گازی با روسیه دست بالا را دارد زیرا مسکو با تحریم های فراوان و آشوب های اقتصادی رو به روست .» او افزود:« ترکیه باید از قدرت خود در مذاکره بهره برداری کند و پیشنهاد شراکت به روسیه دهد ، از این رو، ترکیه حق انجام معاملات گازی را دارد تا این که تنها بخواهد نقش یک منتقل کننده گاز را به اروپا ایفا کند.»
موضع به ظاهر سخت گیرانه آنکارا در مذاکرات گازی با روسیه ممکن است سبب تقسیم سود در میان آنها شود.
سینان اولگن کارسناش سیاست خارجی ترکیه در موسسه کارنگی در بروکسل اعلام کرد توافقی که پوتین در ماه دسامبر پیشنهاد آن را مطرح کرد « برای نخستین بار سبب خواهد شد گاز روسیه از اساس مفاد تجاری مورد مذاکره با ترکیه به اروپا منتقل شود.» او همچنین گفت:« بر این اساس، این موضوع به ترکیه اجازه می دهد به دیگر تأمین کنندگان گازی نزدیک شود تا آنها نیز از ترکیه به عنوان یک کریدور استفاده کنند.»
خط لوله ترکیش استریم تنها یکی از چندین طرح انتقال انرژی محسوب می شود که آنکارا در حال بررسی آن است. جمهوری آذربایجان در جنوب منطقه قفقاز در حال برنامه ریزی برای احداث خط لوله دو هزار کیلومتری موسوم به TANAP با حضور ترکیه به منظور انتقال گاز باکو از طریق ترکیه به اروپا است . دیگر خطوط انتقال گاز نیز از سوی دولت منطقه ای کردستان عراق و ایران در حال بررسی هستند.
آنکارا همچنین به صورتی قابل توجه در تلاش برای تقویت روابط خود با ترکمنستان است که ذخایر گازی فراوانی در اختیار دارد. مولود چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در ماه ژانویه به عشق آباد سفر کرد و مقدمات سفر قربانقلی بردی محمدوف رئیس جمهور ترکمنستان را به ترکیه در ماه اکتبر فراهم کرد. یک مقام بلندپایه ترک نزدیک به این موضوع اعلام کرد:« ما با جمهوری آذربایجان در واقع دو کشور با یک زبان هستیم. در حال حاضر با افزودن ترکمنستان نیز باید بگوییم ما سه کشور با یک زبان مشترک هستیم.»
اوزدمیر - کارشناس انرژی - اعلام کرد همچنین این احتمال وجود دارد تا مشارکت ترکمنستان در احداث خط لوله انتقال گاز کاسپین با مقاومت روسیه رو به رو شود.
ناتوانی پنج کشور حاشیه دریای خرز - جمهوری آذربایجان؛ ایران، قزاقستان ، روسیه و ترکمنستان - در توافق بر سر معاهده ای جامع سبب شده است شرایط برای مداخله روسیه فراهم شود. در اواخر ماه دسامبر، نمایندگان اروپایی اعلام کردند احداث چنین خط لوله ای تنها به ترکمنستان و جمهوری آذربایجان بستگی دارد. اما بعید به نظر می رسد مسکو با چنین تحلیلی موافق باشد.
اوزدمیر اعلام کرد:« ترکمنستان باید برای احداث خط لوله در بستر دریای خزر به منظور اتصال به خط لوله TANAP که سوی ترکیه می رود، رضایت روسیه را جلب کند . » او خاطرنشان کرد:« چنین کاری غیر ممکن است زیرا روسیه خواستار رقابت برای بازارهای اروپایی نیست.»
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.