آینده حزب عدالت و توسعه پس از اردوغان
چهارشنبه, ۱۵ مرداد ۱۳۹۳، ۱۱:۰۵ ب.ظ
ترکیه آنلاین: اگر اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو (۱۹مرداد) پیروز و به عنوان رئیس جمهور ترکیه راهی کاخ چانکایا شود(که احتمال وقوع آن نزدیک به یقین است) به ظن ناظران و کارشناسان،آینده ی سیاسی حزب عدالت و توسعه یکی از چالشهایی است که وی و حزب با آن مواجه خواهد بود.
اگر اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو (۱۹مرداد) پیروز و به عنوان رئیس جمهور ترکیه راهی کاخ چانکایا شود(که احتمال وقوع آن نزدیک به یقین است) به ظن ناظران و کارشناسان ذیربط ،آینده ی سیاسی حزب عدالت و توسعه یکی ازچالشهایی است که وی و حزب با آن مواجه خواهد بود.
هدف و نقش اردوغان در آینده حزب
اردوغان مثل دیگر مقامهای خارجی خطاهایی دارد. مهم این است که یک شخصیت سیاسی وقتی به خطایی که کرده پی ببرد و حتی اگر به آن اعتراف هم نکند اما از تکرارش بپرهیزد و اردوغان از این خصوصیت برخورداراست. او در طول بیش از یک دهه اخیر، ترکیه را از فرش به عرش رسانده و اکثریت نسبی مردم این کشور از خدمات او راضی اند و به همین دلیل خطاهای دولت او را تا حدود زیادی بخشیدند. انتخابات شهرداریها در ماه مارس سال جاری که به پیروزی حزب عدالت و توسعه انجامید نشان داد که مردم از این حزب و بویژه شخص رجب طیب اردوغان راضی هستند. در این حال حفظ انسجام درون حزبی مزید بر دلایل روشن موجود، از این منظر اهمیت مضاعفی می یابد که اردوغان در صورت غلبه بر رقبا در انتخابات ریاست جمهوری، کار نیمه تمام تغییر قانون اساسی و افزایش اختیارات رییس جمهوری و تبدیل نظام پارلمانی به سیستم ریاستی را پی خواهد گرفت و برای نیل به این هدف، حزب عدالت و توسعه نیازمند کسب حداقل دو سوم کرسیهای مجلس ملی در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ است.
با توجه به نفوذ قابل توجه حزب عدالت و توسعه (آک پارتی )در میان مردم و سازماندهی درونی نیرومند این حزب و کادرسازی قوی، بعید است با رییس جمهور شدن اردوغان موقعیت حزب تضعیف گردد. از سوی دیگر برغم اینکه براساس قانون اساسی ترکیه، ریس جمهور نباید طرفدار هیچ حزبی باشد اما سایه اردوغان کماکان بر سر حزب باقی خواهدماند و ایفای نقش در نهان توسط او ادامه خواهدداشت.
موقعیت حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت و توسعه در سه دوره اخیروظرف قریب ۱۲ سال ماضی، بدون نیاز به ایجاد دولت ائتلافی، تک اقتدار و صاحب دولت در ترکیه بوده است و دارای بیش از سیصد کرسی در مجلس ملی ترکیه می باشد.این حزب در هشت انتخابات شرکت کرده و در همه ی این رقابت ها، حزب غالب و نخست بوده است.در حال حاضر این حزب دارای بیش از نه میلیون عضو رسمی است و چهار میلیون از آنان، از میان زنان و دختران ترکیه هستند و سه میلیون نفر از این اعضا را نیز ،جوانان زیر سی سال تشکیل میدهند.این حزب د ر همه ی ۸۱ استان ترکیه حضوری موثر وچشمگیردارد و ازآنجاکه حزب یک قوم و یک منطقه نیست و به همه ی ترکیه تعلق دارد از فراگیری موثری برخورداراست.
چشم انداز رهبری آتی حزب عدالت و توسعه
موضوع رهبری حزب عدالت و توسعه از مسایل مهمی است که حتی اگر ازسوی کادر اصلی حزب در ظاهر به آن پرداخته نشود به یقین دردرون حزب مورد بحث می باشد. البته اینکه اردوغان همزمان نخست وزیر و نامزد انتخابات ریاست جمهوریست با مدل دموکراسیهای قرن بیست ویکمی سازگار نیست و بهتر بود وی با هماهنگی حزب و نمایندگان حزب در مجلس ملی تمهیداتی می اندیشیدندتا رهبر موقت حزب و نخست وزیر تعیین گردد و تکلیف نهایی را تا انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ روشن می نمودند.
در شرایط کنونی که اردوغان هم رهبرحزب عدالت و توسعه، هم نخست وزیر و هم نامزد انتخابات ریاست جمهوری است و یکی از انتقادهای مخالفان نیز همین به قابل جمع نبودن این شرایط است که نامزد نباید دارای پست نخست وزیری یا دولتی باشد و اگر به ریاست جمهوری انتخاب شد نباید رویکرد حزبی داشته باشد.
هر چند که براساس شنیده ها ظاهرا قرار بر این است که اردوغان در صورت پیروزی وکیلی را تعیین کند تا رهبری موقت حزب را بر عهده داشته باشد. البته پس از اعلام نتایج انتخابات حزب عدالت و توسعه نشست سراسری خود را برگزار و تکلیف رهبری حزب و نخست وزیری حداقل تا سال ۲۰۱۵ را مشخص خواهد کرد، چه بسا فردی با نظر مثبت اردوغان و رأی هم حزبیها برای رهبری حزب تعیین گردد که حتی پس از انتخابات پارلمانی هم استمرار یابد.
شواهد و قراین نشان میدهد که این حزب در درون خود، دارای تشتت و بی نظمی نیست (پس از ماجرای افشای فساد مالی در دسامبر ۲۰۱۳ که بدست افراد وابسته به فتح الله گولن انجام شد برغم استعفای نزدیک به دویست نفر ازاعضای حزب عدالت و توسعه درشهرهای مختلف این حزب با مشکلی مواجه نشد) و چهره ها وشخصیتهایی دارد که توان رهبری حزب را دارند. این حزب دارای کادرهای توانمندی است که می توانند حزب را به خوبی اداره کنند و آن را در مسیر تداوم پیروزی ها پیش ببرند و از این حیث بعید می نماید مشکلی بروز نماید.
جانشینان احتمالی اردوغان
در این خصوص از چندی پیش در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه، گمانه زنیهای مختلفی صورت گرفته و نام افرادی نیز مطرح شده است. از جمله اینکه عونی اوزگورل از روزنامه نگاران و تحلیلگران پیشکسوت ترکیه بر این باور است که با راهیابی اردوغان به چانکایا، بینالی یلدرم از موسسین حزب عدالت و توسعه و وزیر پیشین حمل و نقل، دریانوردی و اطلاع رسانی، به عنوان نخست وزیر و رهبر حزب عدالت و توسعه، وارد میدان می شود. اورال چالشلار از دیگر روزنامه نگاران باسابقه ی ترکیه و از اعضای کمیسیون موسوم به فرزانگان صلح، بر این باور است که نخست وزیر بعدی ترکیه، کسی نخواهد بود مگر نومان کورتولموش معان اقتصادی اردوغان در حزب عدالت و توسعه.
کورتولموش که دارای دکترای اقتصاد و از شاگردان قدیمی نجم الدین اربکان است، رهبری یک حزب اسلام گرا را بر عهده داشت اما در سال ۲۰۱۲ حزب خود را منحل کرده و با کادرهای تحت فرمان خود به اردوغان پیوست. علی بولاچ از روزنامه نگاران اسلام گرا که به عنوان یک شخصیت نزدیک به فتح الله گولن شناخته می شود، معتقد است که پس از اردوغان، عبدالله گل، رئیس جمهوری کنونی ترکیه، پست نخست وزیری را در اختیار می گیرد .
جواد اُنش معاون سابق رئیس سرویس اطلاعاتی میت و از کارشناسان برجسته ی مسائل مربوط به کردها، نیز مانند بولاچ فکر می کند و معتقد است که عبدالله گل نخست وزیر خواهد شد. خانم نهال بنگی کاراسو از روزنامه نگاران اسلام گرا معتقد است از میان احمد داوداوغلو و عبدالله گل، یک نفر نخست وزیر ترکیه خواهد شد. در دیگر محافل رسانه ای ترکیه نیز از شخصیت هایی همچون مهمت علی شاهین مرد شماره دو حزب عدالت و توسعه و علی باباجان معاون کنونی اردوغان به عنوان دیگر شانس های مهم برای عهده دار شدن پست نخست وزیری صحبت می شود.
چشم اندازتغییر و اصلاح قانون اساسی ترکیه
در سالهای اخیر احتمال تدوین یک قانون نوین ومدرن توسط حزب عدالت و توسعه و اردوغان ،امید بسیاری در دل مردم ترکیه ایجادکرده بود اما سایر احزاب دارای نماینده درمجلس ملی ترکیه بویژه احزاب جمهوریخواه خلق (ج.ه.پ) وحرکت ملی (م.ه.پ) با این طرح حزب حاکم همراهی نکردند و حزب عدالت و توسعه به دلیل نداشتن دو سوم آراء نمایندگان موفق به تغییر قانون اساسی نگردید.به نظر میرسد این هدف در اینده در صورت کسب حداقل دوسوم کرسیهای مجلس محقق گردد چرا که هنوز هم بزرگ ترین خواسته ی اردوغان این است که در این کشور یک قانون اساسی نوین، مدنی، پیشرفته و دموکراتیک برپایه نظام ریاستی تدوین گرددکه البته در این موضوع شخص خویش را نیز مدنظردارد که صدالبته اگر باهدف خدمت واقعی به ملت ترکیه و دربرابر مجلس و مردم پاسخگو ودموکراسی با همه لوازم وصرورتهای آن تضمین شده باشد عاری از ایراد است.
سخن آخر
اردوغان به احتمال زیاد از سوی اکثریت مردم به عنوان رییس جمهور برگزیده خواهد شد اعم از اینکه در دور اول باشد یا دوردوم. نظرسنجیها نشان میدهد که او در دور نخست رقابتها برگزیده خواهد شد. اردوغان و حزب عدالت و توسعه در راستای تغییر قانون اساسی با هدف تبدیل نظام پارلمانی به نظام ریاستی و افزایش اختیارات رییس جمهوری تلاش جدی خواهند نمود و برای نیل به این هدف کسب حداقل دو سوم کرسیهای مجلس در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ را در سرلوحه فعالیت حزب قرار خواهند داد.
اردوغان و کادر مرکزی حزب عدالت و توسعه دغدغه ای نسبت به تعیین رهبر جدید و انسجام درونی حزب و نخست وزیر آتی ندارند و تمهیدات لازم را انیدیشیده اند و چه بسا جایگزین اردوغان در حزب هم مشخص شده و به موقع نام او اعلام خواهد شد. همچنین احزاب مخالف دولت بویژه جمهوری خواه خلق و حرکت ملی پس از انتخابات ریاست جمهوری با چالشهای جدی تر و زیادتری مواجه خواهند شد.
منبع: خبرآنلاین
اگر اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو (۱۹مرداد) پیروز و به عنوان رئیس جمهور ترکیه راهی کاخ چانکایا شود(که احتمال وقوع آن نزدیک به یقین است) به ظن ناظران و کارشناسان ذیربط ،آینده ی سیاسی حزب عدالت و توسعه یکی ازچالشهایی است که وی و حزب با آن مواجه خواهد بود.
هدف و نقش اردوغان در آینده حزب
اردوغان مثل دیگر مقامهای خارجی خطاهایی دارد. مهم این است که یک شخصیت سیاسی وقتی به خطایی که کرده پی ببرد و حتی اگر به آن اعتراف هم نکند اما از تکرارش بپرهیزد و اردوغان از این خصوصیت برخورداراست. او در طول بیش از یک دهه اخیر، ترکیه را از فرش به عرش رسانده و اکثریت نسبی مردم این کشور از خدمات او راضی اند و به همین دلیل خطاهای دولت او را تا حدود زیادی بخشیدند. انتخابات شهرداریها در ماه مارس سال جاری که به پیروزی حزب عدالت و توسعه انجامید نشان داد که مردم از این حزب و بویژه شخص رجب طیب اردوغان راضی هستند. در این حال حفظ انسجام درون حزبی مزید بر دلایل روشن موجود، از این منظر اهمیت مضاعفی می یابد که اردوغان در صورت غلبه بر رقبا در انتخابات ریاست جمهوری، کار نیمه تمام تغییر قانون اساسی و افزایش اختیارات رییس جمهوری و تبدیل نظام پارلمانی به سیستم ریاستی را پی خواهد گرفت و برای نیل به این هدف، حزب عدالت و توسعه نیازمند کسب حداقل دو سوم کرسیهای مجلس ملی در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ است.
با توجه به نفوذ قابل توجه حزب عدالت و توسعه (آک پارتی )در میان مردم و سازماندهی درونی نیرومند این حزب و کادرسازی قوی، بعید است با رییس جمهور شدن اردوغان موقعیت حزب تضعیف گردد. از سوی دیگر برغم اینکه براساس قانون اساسی ترکیه، ریس جمهور نباید طرفدار هیچ حزبی باشد اما سایه اردوغان کماکان بر سر حزب باقی خواهدماند و ایفای نقش در نهان توسط او ادامه خواهدداشت.
موقعیت حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت و توسعه در سه دوره اخیروظرف قریب ۱۲ سال ماضی، بدون نیاز به ایجاد دولت ائتلافی، تک اقتدار و صاحب دولت در ترکیه بوده است و دارای بیش از سیصد کرسی در مجلس ملی ترکیه می باشد.این حزب در هشت انتخابات شرکت کرده و در همه ی این رقابت ها، حزب غالب و نخست بوده است.در حال حاضر این حزب دارای بیش از نه میلیون عضو رسمی است و چهار میلیون از آنان، از میان زنان و دختران ترکیه هستند و سه میلیون نفر از این اعضا را نیز ،جوانان زیر سی سال تشکیل میدهند.این حزب د ر همه ی ۸۱ استان ترکیه حضوری موثر وچشمگیردارد و ازآنجاکه حزب یک قوم و یک منطقه نیست و به همه ی ترکیه تعلق دارد از فراگیری موثری برخورداراست.
چشم انداز رهبری آتی حزب عدالت و توسعه
موضوع رهبری حزب عدالت و توسعه از مسایل مهمی است که حتی اگر ازسوی کادر اصلی حزب در ظاهر به آن پرداخته نشود به یقین دردرون حزب مورد بحث می باشد. البته اینکه اردوغان همزمان نخست وزیر و نامزد انتخابات ریاست جمهوریست با مدل دموکراسیهای قرن بیست ویکمی سازگار نیست و بهتر بود وی با هماهنگی حزب و نمایندگان حزب در مجلس ملی تمهیداتی می اندیشیدندتا رهبر موقت حزب و نخست وزیر تعیین گردد و تکلیف نهایی را تا انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ روشن می نمودند.
در شرایط کنونی که اردوغان هم رهبرحزب عدالت و توسعه، هم نخست وزیر و هم نامزد انتخابات ریاست جمهوری است و یکی از انتقادهای مخالفان نیز همین به قابل جمع نبودن این شرایط است که نامزد نباید دارای پست نخست وزیری یا دولتی باشد و اگر به ریاست جمهوری انتخاب شد نباید رویکرد حزبی داشته باشد.
هر چند که براساس شنیده ها ظاهرا قرار بر این است که اردوغان در صورت پیروزی وکیلی را تعیین کند تا رهبری موقت حزب را بر عهده داشته باشد. البته پس از اعلام نتایج انتخابات حزب عدالت و توسعه نشست سراسری خود را برگزار و تکلیف رهبری حزب و نخست وزیری حداقل تا سال ۲۰۱۵ را مشخص خواهد کرد، چه بسا فردی با نظر مثبت اردوغان و رأی هم حزبیها برای رهبری حزب تعیین گردد که حتی پس از انتخابات پارلمانی هم استمرار یابد.
شواهد و قراین نشان میدهد که این حزب در درون خود، دارای تشتت و بی نظمی نیست (پس از ماجرای افشای فساد مالی در دسامبر ۲۰۱۳ که بدست افراد وابسته به فتح الله گولن انجام شد برغم استعفای نزدیک به دویست نفر ازاعضای حزب عدالت و توسعه درشهرهای مختلف این حزب با مشکلی مواجه نشد) و چهره ها وشخصیتهایی دارد که توان رهبری حزب را دارند. این حزب دارای کادرهای توانمندی است که می توانند حزب را به خوبی اداره کنند و آن را در مسیر تداوم پیروزی ها پیش ببرند و از این حیث بعید می نماید مشکلی بروز نماید.
جانشینان احتمالی اردوغان
در این خصوص از چندی پیش در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه، گمانه زنیهای مختلفی صورت گرفته و نام افرادی نیز مطرح شده است. از جمله اینکه عونی اوزگورل از روزنامه نگاران و تحلیلگران پیشکسوت ترکیه بر این باور است که با راهیابی اردوغان به چانکایا، بینالی یلدرم از موسسین حزب عدالت و توسعه و وزیر پیشین حمل و نقل، دریانوردی و اطلاع رسانی، به عنوان نخست وزیر و رهبر حزب عدالت و توسعه، وارد میدان می شود. اورال چالشلار از دیگر روزنامه نگاران باسابقه ی ترکیه و از اعضای کمیسیون موسوم به فرزانگان صلح، بر این باور است که نخست وزیر بعدی ترکیه، کسی نخواهد بود مگر نومان کورتولموش معان اقتصادی اردوغان در حزب عدالت و توسعه.
کورتولموش که دارای دکترای اقتصاد و از شاگردان قدیمی نجم الدین اربکان است، رهبری یک حزب اسلام گرا را بر عهده داشت اما در سال ۲۰۱۲ حزب خود را منحل کرده و با کادرهای تحت فرمان خود به اردوغان پیوست. علی بولاچ از روزنامه نگاران اسلام گرا که به عنوان یک شخصیت نزدیک به فتح الله گولن شناخته می شود، معتقد است که پس از اردوغان، عبدالله گل، رئیس جمهوری کنونی ترکیه، پست نخست وزیری را در اختیار می گیرد .
جواد اُنش معاون سابق رئیس سرویس اطلاعاتی میت و از کارشناسان برجسته ی مسائل مربوط به کردها، نیز مانند بولاچ فکر می کند و معتقد است که عبدالله گل نخست وزیر خواهد شد. خانم نهال بنگی کاراسو از روزنامه نگاران اسلام گرا معتقد است از میان احمد داوداوغلو و عبدالله گل، یک نفر نخست وزیر ترکیه خواهد شد. در دیگر محافل رسانه ای ترکیه نیز از شخصیت هایی همچون مهمت علی شاهین مرد شماره دو حزب عدالت و توسعه و علی باباجان معاون کنونی اردوغان به عنوان دیگر شانس های مهم برای عهده دار شدن پست نخست وزیری صحبت می شود.
چشم اندازتغییر و اصلاح قانون اساسی ترکیه
در سالهای اخیر احتمال تدوین یک قانون نوین ومدرن توسط حزب عدالت و توسعه و اردوغان ،امید بسیاری در دل مردم ترکیه ایجادکرده بود اما سایر احزاب دارای نماینده درمجلس ملی ترکیه بویژه احزاب جمهوریخواه خلق (ج.ه.پ) وحرکت ملی (م.ه.پ) با این طرح حزب حاکم همراهی نکردند و حزب عدالت و توسعه به دلیل نداشتن دو سوم آراء نمایندگان موفق به تغییر قانون اساسی نگردید.به نظر میرسد این هدف در اینده در صورت کسب حداقل دوسوم کرسیهای مجلس محقق گردد چرا که هنوز هم بزرگ ترین خواسته ی اردوغان این است که در این کشور یک قانون اساسی نوین، مدنی، پیشرفته و دموکراتیک برپایه نظام ریاستی تدوین گرددکه البته در این موضوع شخص خویش را نیز مدنظردارد که صدالبته اگر باهدف خدمت واقعی به ملت ترکیه و دربرابر مجلس و مردم پاسخگو ودموکراسی با همه لوازم وصرورتهای آن تضمین شده باشد عاری از ایراد است.
سخن آخر
اردوغان به احتمال زیاد از سوی اکثریت مردم به عنوان رییس جمهور برگزیده خواهد شد اعم از اینکه در دور اول باشد یا دوردوم. نظرسنجیها نشان میدهد که او در دور نخست رقابتها برگزیده خواهد شد. اردوغان و حزب عدالت و توسعه در راستای تغییر قانون اساسی با هدف تبدیل نظام پارلمانی به نظام ریاستی و افزایش اختیارات رییس جمهوری تلاش جدی خواهند نمود و برای نیل به این هدف کسب حداقل دو سوم کرسیهای مجلس در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ را در سرلوحه فعالیت حزب قرار خواهند داد.
اردوغان و کادر مرکزی حزب عدالت و توسعه دغدغه ای نسبت به تعیین رهبر جدید و انسجام درونی حزب و نخست وزیر آتی ندارند و تمهیدات لازم را انیدیشیده اند و چه بسا جایگزین اردوغان در حزب هم مشخص شده و به موقع نام او اعلام خواهد شد. همچنین احزاب مخالف دولت بویژه جمهوری خواه خلق و حرکت ملی پس از انتخابات ریاست جمهوری با چالشهای جدی تر و زیادتری مواجه خواهند شد.
منبع: خبرآنلاین
۹۳/۰۵/۱۵
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.