دیدگاه زنده یاد محمدرضا لطفی درباره پیشرفت ترکیه

ترکیه آنلاین: محمدرضا لطفی نوازنده و آهنگساز برجسته موسیقی ایرانی امروز در سن 68 سالگی دار فانی را وداع گفت.

 به همین مناسبت وبسایت فرارو گفتگوی منتشر نشده وی را انتشار داد که بخشی از آن درباره پیشرفت ترکیه و ژاپن است. در ادامه، بخشهایی از این گفتگو درج شده است:

سئوال: از آن زمان تا کنون عمدتا رویکرد ما در مواجه با موسیقی غربی به سه شکل بوده است: یا آن را پذیرفته و سعی در نزدیک کردن موسیقی اصیل ایرانی به آن کرده ایم یا آن را رد کرده و ارتباط این دو را به ضرر موسیقی اصیل ایرانی دانسته ایم و یا اینکه قائل به گونه ای بده بستان میان این دو بوده ایم با این توضیح شما خود را به کدامیک از این سه رویکرد نزدیک می بینید؟

زنده یاد محمدرضا لطفی: وقتی ما از موسیقی غربی یا از سیاست یا از هنر غربی سخن می گوییم باید بدانیم که همه جهان، غرب نیست؛ اما در این حداقل یک قرن اخیر ما هم خود علاقمند شدیم آنها را مالک پیشرفت قرار دهیم و به دنبال آنها رفته تا به پیشرفتی که آنها رسیده اند، دست یابیم و هم آنها در شرایط تاریخی‌ای قرار داشتند که مایل بودند فرهنگ، سیاست و استراتژی خودشان را در کشورهایی مانند ما پر نفوذ قرار دهند. به همین دلیل ما از فرهنگ های کشورهای دیگر دور افتادیم. همانطور که در دوران پیش از جنگ جهانی دوم گرایش و توجه به فرهنگ اروپایی در ایران باعث شد ما از حوادث و تحولات شگرفی که در امریکا در حال وقوع بود بی اطلاع بمانیم. همینطور امروز نیز ما از فرهنگهای حتی نزدیک تر به خودمان مثل فرهنگ های آسیای میانه مانند چین یا فرهنگ کشورهایی چون روسیه بی اطلاع هستیم.

امروز که سال ها از آن زمان می گذرد و کشورهایی مانند ژاپن و ترکیه همان راهی را رفتند که ما مایل بودیم دنبال کنیم متوجه می شویم که پیشرفت تنها از مسیری که اروپا طی کرده میسر نیست. در آن زمان علینقی وزیری در مطلبی که در یکی از روزنامه ها می نویسد آورده است: ما بهتر است راه ژاپن را دنبال کنیم. ولی حتی رفتن مسیر ژاپن و ترکیه نیز آن چیزی نیست که مطلوب ما باشد؛ ما اگر به فرهنگ جهانی به دور از تعصبات نگاهی بیاندازیم و دست آوردهای همه را ببینیم و از همه اینها استفاده ببریم و آن بخش هایی که به ما غنا می بخشد را وارد فرهنگ خودمان کنیم می توانیم در مسیر پیشرفت قرار گیریم. مثلا ما در گذشته چیزی با عنوان طب ایرانی داشتیم که در گذشته بسیار پر رونق بود و به طور مثال در دوران حسن صباح ثروت وی از راه صادرات گیاهان دارویی به دست آمد. خوب این نشانگر این است که ما دارای زمینه غنی در طب و دارو سازی بوده ایم و اگر می توانستیم این طب ایرانی را با علم غربی ها در همین زمینه همراه کنیم امروز یک طب پیشرفته داشتیم.

امروز در هندوستان طب هندی وجود دارد و 70 درصد مردم این کشور با طب هندی مداوا می شوند و آنان توانسته اند یک آمیختگی خوبی بین طب سنتی خود و پزشکی غربی ایجاد کنند. در مورد هنر و موسیقی هم همینطور است ما می توانیم از دست آوردهای هنر و فرهنگ اروپا و امریکا استفاده کنیم به شرط این که با نوع زیست و فرهنگ ما همخوانی داشته باشد؛ به عقیده من باید هنرمند و حکومت آگاهانه از فرهنگ و دست آوردهای غرب در جهت پیشرفت استفاده کند. در دوره قاجار این تاثیر پذیری آگاهانه نبود چرا که تاسیس ارکستر نظامی در این زمان تقلید بدون فکر از غربی ها بود.