رونمایی از هدیه شاه طهماسب صفوی به سلطان امپراطوری عثمانی

مسؤولان مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری وابسته به فرهنگستان هنر از رونمایی و انتشار کتاب «شاهنامه شاه طهماسبی» در این نمایشگاه خبر داده‌اند.

به گزارش ترکیه آنلاین به نقل از خبرگزاری ایسنا، با نزدیک شدن موعد برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت‌ماه، مسؤولان مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری وابسته به فرهنگستان هنر از رونمایی و انتشار کتاب «شاهنامه شاه طهماسبی» در این نمایشگاه خبر داده‌اند.

شاهنامه طهماسبی (شاه طهماسب) را برترین اثر هنری عصر صفوی می‌دانند که به دستور شاه اسماعیل اول، کار بر روی آن آغاز شد.. این اثر که به خط نستعلیق نوشته شده، شامل ۲٥۸ صفحه مینیاتور است که داستان‌های مختلفی از شاهنامه فردوسی را به زبان تصویر روایت می‌کند..

شایسته‌ترین هنرمندان مختلف عصر صفوی ۲۰ سال تمام برای تکمیل این کتاب کار کردند. به دلیل تکمیل شدن آن در زمان سلطنت شاه طهماسب (فرزند شاه اسماعیل) به شاهنامه طهماسبی یا شاه طهماسب معروف شد. این اثر در اواخر سده شانزدهم میلادی توسط شاه طهماسب صفوی به سلطان تازه به تخت نشسته عثمانی هدیه داده شد و تا اوایل سده نوزدهم در آن‌جا باقی ماند.

شاهنامه طهماسبی گنجینه هنر نگارگری و خوشنویسی ایران عصر صفوی است. این اثر را وابسته به مکتب نگارگری تبریز می‌دانند؛ مکتبی که بر پایه دستاوردهای هنری پیش از صفویان و بویژه مکتب هرات پدید آمد.

در دوره‌یی که رسم بود پادشاهان برای نشان دادن حس نیت خود و همچنین تحکیم روابط، هدایایی را برای سلاطین تازه به تخت نشسته می‌فرستادند، ارزشمندترین اثر نقاشی دوره صفوی به همراه هیأتی بزرگ و هدایای دیگر از جمله قرآن‌های تذهیب‌شده، دیوان‌های مُصوَّر، قالی، جواهرات و پارچه‌ زربفت برای تبریک به سلطان سلیم دوم به عثمانی فرستاده شد. این اثر در سال ١٩٠٣ در نمایشگاه آثار هنر اسلامی در موزه‌ هنرهای تزیینی پاریس به نمایش گذاشته شد.

رونمایی از این کتاب باعث شد برگ‌های ارزشمند آن طی چند سال دست به دست بچرخند و در حراجی‌ها به فروش برسند. نگاره‌های دیگر این کتاب نیز به صورت پراکنده در موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی خارج از کشور نگه‌داری می‌شوند. بخش مهمی (۷۸ نگاره) از این اثر نیز در اختیار موزه متروپولیتن نیویورک است.

سال ۱۳۷۲ بود که دولت ایران موفق شد باقی‌مانده این کتاب را از وارث صاحب آن خریداری کرد. نسخه‌یی که به ایران وارد شد ۱۱۸ نگاره دارد و برای نگه‌داری به موزه هنرهای معاصر تهران واگذار شد. براساس توافق انجام‌شده، این نگاره‌ها با تابلو «زن شماره سه» دکونینگ که در اختیار ایران بود، معاوضه شد.

شاهنامه شاه طهماسب گران‌ترین اثر اسلامی است. فروردین‌ماه سال ۱۳۹۰ برگی از این کتاب رکورد فروش آثار هنر اسلامی را شکست و به قیمت ۷٫۴ میلیون پوند در حراجی ساتبیز فروخته شد. همچنین تنها یک برگ از این شاهنامه در حراجی لندن ۱۲ میلیون دلار به فروش رفت.

همچنین این کتاب ۱۲ سال در دانشگاه هاروارد مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته بود. این اثر پیش‌تر توسط این دانشگاه، موزه متروپولیتن و دانشگاه ییل به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و آلمانی به چاپ رسیده است.

اورهان پاموک، نویسنده ترکیه‌یی برنده جایزه نوبل، در کتاب «نام من سرخ» که در سال ۱۹۹۸ در ترکیه منتشر شد، از شاهنامه شاه طهماسب، زیبایی نقاشی‌های آن و نبوغ هنرمندان ایرانی عصر صفوی نام برده است.

بنا بر اعلام، این کتاب در قطع سلطانی و با صحافی نفیس و قاب در٤۲۰ صفحه توسط انتشارات فرهنگستان هنر به چاپ رسیده است. علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران ، محمود فرشچیان و علی معلم دامغانی، رییس فرهنگستان هنر، برای این کتاب مقدمه نوشته‌اند. خوشنویسی‌های این اثر را نیز غلامحسین امیرخانی بر عهده داشته است.